حمایت از اجراکنندگان آثار ادبی و هنری در حقوق ایران و کنوانسیون های بین المللی

اجراکنندگان از مشمولین حقوق هم جوار با کپی رایت می باشند. قبل از تصویب کنوانسیون رم حقوق اجراکنندگان بیشتر در سطح قراردادهای جمعی و انفرادی حمایت می شد و پس از آن در سال 1961، گام مهمی برای اعطای حقوق یکسان مدون در سطح بین المللی، به اجراکنندگان برداشته شد. پس از آن موافقت نامه ی تریپس در سال 1994 با شناسایی ضمانت اجرا برای اجراکنندگان روند حمایت را تسهیل بخشید. در سال 1996 نیز معاهده ی اجراها و آوانگاشت های وایپو حمایت های پیشین را به محیط اینترنت تسری داد و حقوق اخلاقی را نیز برای اجراکنندگان پیش بینی کرد. در ارتباط با حمایت از اجراهای دیداری شنیداری و تثبیت اجرا به صورت دیداری شنیداری مهم ترین گام معاهده ی اجراهای دیداری شنیداری پکن 2012 می باشد. wppt و معاهده ی اجراهای دیداری شنیداری پکن که نسبت به معاهدات پیش از خود حقوق جامع تری را برای اجراکنندگان پیش بینی کرده اند حقوق پخش رادیویی تلویزیونی و مراسله به عموم، حق تثبیت اجرا، برای اجراهای تثبیت نشده و حقوق مادی تکثیر مستقیم یا غیرمستقیم، حق توزیع به عموم، حق اجاره ی تجاری به عموم، حق قابل دسترس کردن از طریق وسایل باسیم یا بی سیم را برای اجراهای تثبیت شده خود مقرر کرده اند. دو معاهده ی مذکور حقوق اخلاقی سرپرستی اثر و احترام به اجرا را نیز مقرر کرده اند. در حقوق داخلی ایران پیش نویس لایحه ی قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط در فصل اول بخش سوم، از اجراکنندگان صراحتا حمایت کرده است. در پیش نویس مذکور حقوق تثبیت اجرا، برای نخستین بار؛ حق پخش رادیویی تلویزیونی و سایر صور ارسال عمومی؛ حق تکثیر مستقیم یا غیرمستقیم اجرای تثبیت شده؛ حق پخش عمومی اجرای تثبیت شده، از طریق روش های انتقال مالکیت؛ حق اجاره ی اجرای تثبیت شده و حق در اختیار عموم قرار دادن برای اجراکنندگان پیش بینی شده است. هم چنین حقوق اخلاقی حرمت نام وحق حرمت اجرا برای اجراکنندگان پیش بینی شده است.